Vodič kroz Rim

RIM
Rim je glavni grad Italije i južnoitalijanske regije Lacio poznat i kao Večni grad. Centar je bogate antičke kulture, od koje je ostalo mnogo spomenika. Grad se nalazi u donjem toku reke Tiber, u neposrednoj blizini Sredozemnog mora i jedan je od najvećih centara Mediterana. U sklopu gradskog područja Rima nalazi se i Vatikan, crkvena država i sedište rimokatoličke crkve i Pape.

Istorija
Legenda kaže da je Rim osnovan 21.04.753. godine p.n.e. i da mu je osnivač Romulus (Romul), koji je tada ubio svog brata Remusa (Rema). Ovaj datum je uziman kao osnova rimskog i julijanskog kalendara (Ab urbe condita). Romul i Rem su, prema toj legendi, sinovi Marsa (Aresa) i svećenice Rhea Silvie, kćeri Numitora, kralja Albalonga. Braća su sklonjena da bi ih se spasilo od mržnje Amuliusa, pretendenta na albalonganski tron, a odgojila ih je vučica, koja je i danas simbol grada Rima.
Poreklo imena Rim je nerazjašnjeno, iako je još od antičkog doba u opticaju nekoliko teorija. Najmanje verovatna je ona koja kaže da je naziv od grčke riječi Ρώμη (hrabrost). Nešto verovatnija je ona koja ime izvlači iz korena rum (rum - sisa), što se verovatno povezuje sa vučicom koja je dojila Romula i Rema.
U početku je Rim bio kraljevstvo, kojim je vladao kralj, ali ono 509. godine p.n.e. postaje republika. Period rasta, prekinut je porazom koji su Gali naneli Rimu negde oko 390. pne, ubrzo je nastavljen. U zadnjim danima Republike Rim je bio glavni grad teritorije koja je pokrivala veći deo Mediterana. Pod Oktavijanom Augustom i njegovim naslednicima širenje je nastavljeno.
Od ranog 3. veka stvari se menjaju. Rim formalno i dalje ostaje glavni grad, ali imperatori provode sve manje i manje vremena u njemu. 331. godine Konstantin I uspostavlja Konstantinopolj kao drugi glavni grad Carstva, a neki kasniji "zapadni" carevi smeštaju svoja sedišta i u Milanu ili čak Raveni, umesto u Rimu. Ipak mesto u Senatu je, uprkos gubitku moći samog Senata, još uvek ostalo stvar prestiža, a proglašenje hrišćanstva zvaničnom religijom Carstva, je od biskupa Rima (kasnije nazvanog Papa) načinilo najznačajniju religijsku ličnost zapadnog Carstva. Takođe, sada je Carstvo bilo izloženije spoljnim napadima, glavni bedemi grada bili su sagrađeni 270. godine, ali ni oni nisu uspeli sprečiti prodor prvo Alara 410. godine, a potom Geisera 455. godine.
Rimljani su se od antičkog vremena smatrali potomcima bogova: Heroj Eneja, čiji su potomci stvorili Rim, bio je sin boginje Venere, a Romul i Rem su sinovi boga ratova boga Marsa. Rimljani su obožavali kao pagani trojstvo bogova: Giove (JUPITER) Giunona (JUNONA) i Minerva (ATINA).
“Nisu bez motiva bogovi i ljudi odabrali mesto na kome je stvoren Rim, da naprave svoj grad. Reka Tibar praktična za transport proizvoda unutar grada i prijem robe sa mora, mesto blizu mora koje nije izloženo opasnostima neprijateljskih flota, velika blizina centralnoj Italiji i prostror pogodan za stvaranje velikih naselja”, pisao je istoričar Livije.
Kazu da se Rim zvao AMOR grad ljubavi, ali ako se čita od nazad ka napred dobija se reč ROMA. Ime Rim poteklo je skraćenicom imena osnivača grada Romula.
Jedan od kultova i simbola Rima bila je vatra koja je morala večno da gori. Za to su bile zadužene vestalke (VESTALE) kojih je bilo ukupno 6 i živele su na rimskom forumu. Vatra je za Rimljane bila simbol ognjišta-doma, a nejveći dom je bila patria (otadžbina) pa bi zato gašenje vatre za tadašnje mnogo sujeverne građane Rima značilo nešto loše i negativo za Rim pa bi kazna koje su sledile vestalkama bila da ih žive zakopaju pod zemlju.

Šta videti u Rimu

Kada dođete u Rim, preporučljivo je da nabavite Roma Pass. To je paket koji se prodaje u IT (turističke informacije) biroima, ali i drugde i uključuje:
a) kartu za sve rimske prevoze (autobus, metro), koja traje do ponoći trećeg dana, počev od dana kada je prvi put upotrebljena (praktično, tri dana);
b) propusnicu koja garantuje popust od 30%-50% za muzeje (u najširem smislu) koji podržavaju Roma Pass, ili čak od 100% za prva dva muzeja koja se odlučite da posetite, a važi na isti način kao karta za prevoze;
c) spisak tih muzeja/galerija/ruševina.
Oni koji su koristili Roma Pass kažu da je najbolje da kao prve dve tačke, koje će biti besplatne, izaberete Galeriju Borgeze (10.5e) i Koloseum sa Palatinom i Forumom (11e). Time ste već uštedeli 4.5e, a prednost besplatnog prevoza je neprocenjiv.

Mikelanđelov Trg - Kampidoljo
U prelepom hramu koji je stajao na kapitolu, gde više nema ostataka, a na tom od sedam rimskih brežuljaka danas stoji najlepši Mikelanđelov Trg, kapitolski ili još poznatiji kao Kampidoljo, nalazi se skupština grada Rima. Lavovi koji se nalaze na početku stepenica koje vode na kapitol su kopije čiji su originali u vatikanskom muzeju, a kroz ceo srednji vek Rimljani su za svoje feste (gradska slavlja) puštali kroz otvore na ustima lavova belo i crno vino koje je bilo besplatno. Na istom kapitolu se nalazi u centru statua Marka Aurelija za koju su prilikom napada varvari mislili da je u pitanju statua cara Konstantina i zato je nisu uništili.
Uobičajene informacije o cenama i radnim vremenima mesta koja možete obići u Rimu nalaze se na adresi 060608.it. To je adresa koju konsultuju i zaposleni u zvaničnim biroima za turističke informacije.
Rimski Koloseum, originalno poznatog kao Flavijanski amfiteatar, naredio je da se izgradi imperator Vaspezijan 72.godine nove ere. Koloseum se nalazi istočno od rimskog Foruma. Dizajn Koloseuma je veoma praktičan. Sa svojih 80 ulaza, lako omogućava pristup za više od 55.000 gledalaca. Jedna je od najvećih znamenitosti Rima pa se sa razlogom kaže da ko je bio u Rimu, a nije posetio ovu fantastičnu arenu – kao da nije ni bio u Rimu! Koloseum je 2007. godine uvršten među sedam novih svetskih čuda. Svečanost otvaranja Koloseuma trajala sto dana. Ime je dobio po “kolosalnoj” bronzanoj skulpturi cara Nerona, koja se nalazila ispred samog amfiteatra. Ova skulptura je visoka neverovatnih 40 metara i postojalo je 76 ulaza u Koloseum, što je omogućavalo da se gledaoci u slučaju opasnosti na najbrži mogući način mogu evakuisati. Ulaz u ovo zdanje bio je slobodan za sve Rimljane. Međutim, mesta su bila “statusno” klasifikovana. Dakle, bliže borilačkoj areni sedeli su car, senatori i drugi visoko kvalifikofani građani u društvu. Na “višim” mestima, sedeli su oni nižeg staleža. Borbe gladijatora je istovremeno moglo da prati oko 50,000 gledalaca koji su sedeli na svojim mestima, kao i oko 10,000 ljudi koji su stajali.

Sikstinska kapela
Kapela je dobila ime po papi Sikstu IV, koji je restaurirao staru Veliku kapelu između 1477. i 1480.godine. Tokom ove restauracije Pjetro Peruđino, Sandro Botičeli i Domeniko Girlandajo su naslikali niz fresaka koje opisuju Mojsijev i Hristov život.

Vitorijano
Bela neoklasicistička zgrada na Kapitolu. Za lift kojim idete do vrha potrebno je platiti 7e, odakle se pruža katarzičan pogled, a obezbeđeni su i besplatni, neverovatno snažni dvogledi. Inače se u Vitorijanu nalazi besplatan Muzej Rizorđimenta.

Religijski značajna mesta Rima
Vatikan
Vatikan ili pravim imenom Vatikanski Grad je gotovo najmanja država na svetu. Ovaj grad - država stvoren je 1929. godine kao naslednik nekada moćne i velike Papske države. Vatikan je dom 800 stanovnika od kojih samo polovina ima zvanično Vatikansko državljanstvo. Nalazi se na Vatikanskom brežuljku u zapadnom delu Rima. Trg svetog Petra je upadljiv trg sa svojim nametljivim kolonadama vodi do najveće bazilike Hrišćanskog sveta, Bazilike Svetog Petra. Takođe predstavlja samo jezgro Vatikana, najmanje države na svetu. Prvobitno, na trgu se nalazio Neronov cirkus, gde su mnogi Hrišćani mučeni.
Bocca della Verità ili Usta istine su čuvena turistička atrkacija u Rimu i predstavljaju relejf na kojem je isklesano lice bradatog čovjeka, sa rupama na mjestima gdje su usta, oči i nos. Ne zna se tačno kako su nastala, a tokom istorije bila su posvećena mnogim paganskim kultovima: Jupiteru, Oraklu.
Bazilika svete Marije Velike
Bazilika svete Marije Velike građena je u starohrišćanskom stilu. Prema legendi iz 13. veka u noći 3. avgusta 352. godine, Gospa se ukazala tadašnjem papi Liberiju i rimskom patriciju Ivanu, naredivši im da u njenu čast izgrade crkvu na mestu koje će biti obeleženo snegom. Sneg je pao 5. avgusta na Eskvilinu, jednom od sedam rimskih brežuljaka. Papa Liberije je lično obeležio granice buduće bazilike, koja je po njemu dobila naziv Liberijanska bazilika. Zvonik ove bazilike najviši je od svih crkvenih zvonika u Rimu (oko 75 metara).
Sv. Petra, u papske grobnice, zaključno sa onom sv. Petra;
U San Pjetro in Vinkoli možete viditi lance kojima je Petar bio vezan.
Idite u hram San Paolo fuori le Mura gde je sarkofag apostola Pavla.
Bazilika svetog Petra je izgrađena u klasičnom renesansnom stilu na mestu prethodne bazilike i najveća je crkva na svetu (2,3 hektara površine). Ova bazilika ipak nije papino glavno sedište, nego je ta čast pripala Baziliki svetog Ivana Lateranskog. Ipak, zahvaljujući njenoj veličini i lokaciji predstavlja glavnu papinu crkvu i u njoj se održava većina ceremonija. Za današnji izgled bazilike zaslužan je najviše Mikelanđelo, čiji se najvažniji doprinos građevi ogleda u predivnoj, 138 metara visokoj, kupoli. Izgradnja bazilike je u najvećoj mjeri finansirana novcem od trgovine oproštajnicama grehova.

Bazilika Svetog Ivana Lateranskog rimska je katedrala, službeno crkveno sedište rimskog biskupa, tj. pape. To je najstarija i prva po važnosti od četiri velike bazilike u Rimu.

Crkve blizankinje: Santa Maria in Montesanto i Santa Maria dei Miracoli
Trg Piazza del Popolo znaju svi koji su gledali film Anđeli i demoni. Na prilazu trgu dominiraju crkve bliznakinje (crkva Santa Maria in Montesanto i crkva Santa Maria dei Miracoli), a na njegovoj sredini se nalazi obelisk Setija I kojeg je dovršio Ramzes II. Obelisk je, kao i onaj na trgu Svetog Petra, poreklom iz Heliopolisa. Ovaj obelisk je drugi najstariji u Rimu i jedan od najviših.

Muzeji

Vatikanski muzej
Preporuka za obilazak Vatikanskog muzeja je - dođite rano ujutro jer se u redu čeka po sat vremena; produžite skroz do Sikstinske kapele, gledajte dela Mikelanđela, i onda lagano nazad, kroz odaje koje je oslikavao Rafaelo, kroz biblioteku, kroz salu mapa, kroz vatikansku kolekciju antičkih statua, i onda na sprat do Pinakoteke. Roma Pass, koji vam je višestruko važan, ne važi u Vatikanu. Da biste sve videli, u Vatikan je potrebno otići dvaputa, oba puta ujutro. Muzeji Vatikana sadrže fenomenalna remek-dela u palatama koje su originalno sagrađene za renesansne pape kao što su Julius II, Innocent VIII i Sixtus IV. Većina kasnijih postavki datira iz 18. tog veka. Posećivanje muzeja Vatikana je nezaboravno iskustvo koje zahteva snagu, izdržljivost i strpljenje. Treba da budete u punoj formi da izdržite neizbežne redove – ukoliko ne za kartu onda za bezbednosne provere – i uživate u onome što je nesumnjivo jedan od najvećih svetskih muzejskih kompleksa. Osnovao ih je Papa Julije II početkom 16. veka a proširili naslednici, muzeji su smešteni u poznatoj Apostolskoj Palati (Palazzo Apostolico Vaticano). This. Ovaj masivni kompleks na 5.5 ha sastoji se iz dve palate – Vatikanske palate pored Bazilike Sv. Petra i Belvedere palate – spojene dvema dugim galerijama.

Bazilika Svetog Petra je glavna zgrada Vatikana koja se nalazi na desnoj obali reke Tibar. Najvažnije je religiozno zdanje katolicizma, kako po veličini (193 metra dugačka i 44,5 metara visoka), tako i po značaju. Bazilika Svetog Petra nije katedrala već je papina crkva u kojoj se održavaju najvažnije ceremonijalne liturgije. U samoj unutrašnjosti bazilike sahranjen je Sveti apostol Petar, prvi papa, prema istraživanjima arheologa i epigrafiste Margarite Gvarduči (ital. Margherita Guarducci) obavljenim 1965. godine.
Pored Koloseuma, Panteon je jedan od glavnih ikona Rima. Zadivljujući 2000-godina-stari hram, sada crkva, je zaista izvanredan spomenik veštini drevnih rimskih arhitekata vizionara. U vidu crkve postoji od oko 120 godine n.e., kada je Car Hardian izgradio preko originalnog hrama Marka Agripe (27 p.n.e.) – još uvek možete videti Agripino ime ugravirano na prednjem delu. Hadrijanov hram je bio posvećen svim bogovima – otuda ime Panteon, derivat grčkih reči pan (svi) i theos (bog) – ali 608 godine n.e. preobraćen je u hrišćansku crkvu. Panteon ili Hram svih bogova je rimski hram sagrađen oko 126. godine naše ere, tokom vladavine cara Hadrijana. Na hramu se nalazi natpis sa prethodnog hrama, a koji je sagradio Marko Vipsanije Agripa 27.-25. pre naše ere. Drugi natpis na hramu, ispod prvog, beleži restauracijski rad obavljen na Panteonu po naredbi cara Septimija Severa i njegovog sina Karakale 202. g. Hram je izuzetno dobro očuvan i predstavlja jedno od najbolje očuvanih građevina te starosti. Danas se hram koristi kao hrišćanska crkva.
Posetite i muzej pri Bazilici sv. Petra, gde je gomila komada krsta i lobanja sv. Luke.
U muzeju voštanih figura nalazi se oko 250 figura slavnih ličnosti, od kojih su mnoge predstavljene i u vernom okruženju.
Narodni muzej Palazzo di Venezia nalazi se u prizemlju palate koja nosi isto ime, a u njemu možete pronaći ilustrovane vodiče, kataloge, razglednice, postere i suvenire inspirisane i posvećene remek-delima ovog muzeja.
Muzej Capitoline je sačinjen od dve palate: Palazzo Nuovo, manja zgrada muzeja koja je otvorena za javnost 1734. godine od strane Pape Clementa XII; Palazzo dei Conservatori koja je bila sedište gradskog suda tokom kasnog Srednjeg veka.
U Italijanskom Numizmatičkom muzeju je smešteno više od 20,000 medalja i Kovanica koje je iskovala Italijanska vlada.
Nacionalni Muzej Testenine na Trgu Scanderberg, je prvi muzej posvećen posebno prehranbenom proizvodu.
Muzej Rima u Trastevere okrugu smešten je u zgradi koja je nekada bila sedište reda Bosonogih Sestara Karmelićanki, iz 1610. godine. U muzeju možete pogledati eksponate koji su vezani za rimski živoz i popularbu kulturu između 18.tog i 19.tog veka.

Istorijske građevine

Španske stepenice
Prvi dan boravka u Rimu smo završili posetom čuvenim Španskim stepenicama, smeštenim na istoimenom trgu. Uprkos nazivu, stepenice je naručio francuski diplomata Etienne Gueffier, a imale su za cilj da povežu Španski trg sa crkvom na bregu iznad koja je bila u francuskom vlasništvu. Stepenice su najlepše u proleće, kada su ukrašene cvećem, a mesto skoro uvek vrvi od turista koji dolaze da se tu odmaraju.

Fontana di Trevi
Fonatana di Trevi predstavlja najveću baroknu fontanu u gradu i jednu od najpoznatijih u svetu. Sagrađena je u 18. veku po narudžbi pape Klementa XII. i predstavlja kraj akvadukta „Aqua Virgine“ sagrađenog u vreme Marka Agripe pred kraj stare ere. Visoka je 26,3 m i široka 49,15 m. Akvadukt doprema vodu iz dvadesetak kilometara udaljenog izvora, a služi i za punjenje brojnih drugih fontana u centru grada. Fontanom dominira kip Neptuna, rimskog boga mora, a u njegovom podnožju su kipovi Tritona. Sa desne i leve strane nalaze se kipovi koji predstavljaju zdravlje, odnosno obilje.
Legenda kaže da ukoliko bacite kovanicu u fontanu, vratićete se u Rim ponovo. Obično se bacaju dve kovanice preko ramena – prva za želju, a druga za ponovni povratak u Rim. Komunalne službe svakog jutra izvuku iz fontane u proseku 3.000 eura, a novac se koristi za održavanje grada.
Fontana Četiri Reke opisuje bogove četiri najvećih reka na četiri kontinenta: Nil u Africi, Gang u Aziji, Dunav u Evropi i Rio de la Plata u Americi.

Cestijeva piramida sagrađena je od opeka i betona s komadima belog mramora I ujedno važi za jednu od najočuvanijih drevnih zgrada u Rimu. Nalazi se kraj današnje Porte San Paolo i Protestantskog groblja.
Konstantinov slavoluk je jedan od najvećih i skulpturama najukrašenijih spomenika antike. Podigli su ga Senat i rimski narod 315. godine u spomen pobede imperatora Konstantina nad Maksenijem na Mirvinskom mostu 312. godine. Nalazi se u blizini Koloseuma u Rimu. Konstantinov slavoluk ima troja vrata i ukrašen je najvećim delom skulpturama uzetih sa starijih spomenika carskog doba. Takode, sadrži i izvestan broj reljefa urađenih za njega, kao što je friz nad bočnim otvorima.
Cirkus Maksimus je bila najveća građevina u drevnom Rimu, smeštena u dolini između brežuljaka Palatine i Aventine. U njemu su održavane trke dvokolica, ali i gladijatorske borbe. Cirkus Maksimus je izgrađen u vreme vladavine petog rimskog kralja Tarkvinija I i prvobitno je služio za održavanje takmičenja, igara i festivala.
Kastel Sant'Anđelo (6.5e sa Roma Pass popustom), nekadašnji Hadrijanov mauzolej, u kome je posebno uzbudljiva tematska izložba o interakciji Egipta i Rima. U Muzeju možete videti razne eksponate od antičkih vojnih oružja do renesansnih slika.
Trajanov stub je dorski stub podignut u čast rimskog cara Trajana na njegovom forumu u Rimu. Stub se i danas nalazi na svom prvobitnom mestu i prdstavlja najimpozantniji spomenik Trajanovog foruma. Visina stuba bez postolja je 29,78 metara (sa postoljem 39,83 metara). Inaugurisan je 18. maja 113. Na spiralnom frizu koji 23 puta obilazi stub, dužine 200 metara, prikazane su scene iz Trajanovog vojnog pohoda protiv Dačana (godina 101/102 i 105/106). Ukupno je priikazano 2500 ljudskih figura visine od 60 do 75 centimetara. Car je prisutan u 60 scena. Predstave rimske vojske daju uvid u odeću i oružje u 2. veku.
Trajanova pijaca je naziv za kompleks antičkih ruševina u Rimu, smeštenih na Via dei Fori Imperiali, na suprotnoj strani od Koloseuma. Naziv su dobile po rimskom caru Trajanu koji je podigao originalnu građevinu početkom 1. veka kako bi služila kao trgovačko i upravno središte grada. Arhitekt je bio Trajanov verni sledbenik Apolodor iz Damaska. Na kraju se zgrada sastojala od prostorija na prvom spratu koje su korišćene za upravne svrhe, te otvorenog prostora u prizemlju koje su korišćene za trgovinu.
Ostaci Trajanovog foruma i Vittoriano u pozadini
Trajanov forum - poslednjeg i najveličanstveniji od svih zdanja napravljenih tokom rimskog carstva. Forum je građen u periodu od 107. do 143. godine, po zapovesti cara Trajana. Pošto u centru Rima nije bilo mnogo mesta na kojima bi se mogao smestiti ovakav projekat, Trajan je naredio da se sa ove lokacije, koja se nalazila na uzvišici, skine zemlja u visini od 35 metara i poruše sve kuće koje su se tu nalazile.
Na Trajanov forum se nadovezuje Trg Venecija (Piazza Venezia) kojim dominira spomenik Viktoru Emanuelu II, prvom kralju ujedinjene Italije, poznat i kao „Il Vittoriano“ ili „Oltar domovine“. Spomenik je projektovao Giuseppe Sacconi 1895, a dovršen je 1911. godine. Ovaj spomenik je izazvao brojne kontroverze, budući da je prilikom njegove izgradnje uništen veliki dio Kaptolskog brda sa srednjovekovnim građevinama. Srce Rima je piazza Venecija gde se nalazi ogroman spomenik posvećen ujedinjenju Italije koji je završen sa gradnjom 1913. godine. Iako je lep, Rimljani ga često nazivaju pogrdnim imenom - bela svadbena torta ili pisaća mašina jer zaklanja pogled na anticki Rim.
Trg Venecija i spomenik Vittoriano
Mnogi smatraju da je prevelik i previše upadljiv, kao i to da arhitektura više podseća na grčku nego na rimsku. Takođe smatraju da se svojom blještavobelom bojom ne uklapa u okruženje u kojem preovladavaju smeđi tonovi. Spomenik je tokom vremena dobio mnoge posprdne nadimke kao što su „pisaća mašina“ i „svadbena torta“, no bez obzira na to privlači pažnju brojnih turista.
Trajanov stub i crkva Presveto ime Marijino
Ostaci Trajanovog foruma, koji do današnjeg dana nije u potpunosti iskopan, nalaze se 5 m ispod današnjih ulica u Rimu. Najbolje sačuvani ostaci foruma su delovi Trajanove pijace i Trajanov stub. Stub je visok 30 metara (35 ako se računa i postolje) i ukrašen je reljefima koji prikazuju dva uspešna vojna podviga Trajana protiv Dakije. Reljefi su širine 1 metar u dnu, a prema visini se šire na 1,2 metra radi bolje preglednosti.
Rimske Katakombe su niz grobnica koje datiraju od drugog do petog veka nove ere. Katakombe su održavane do devetog veka kada su relikvije uklonjene od strane crkve.
Zlatna kuća je napravljena po naređenju imperatora Nerona, na ruševinama velikog požara koji je unišrio Rim 64. godine pre nove ere. Svoje ime je zaslužila zbog bogatstva dekoracijom i umetničkim delima koja su se nalazila unutar kuće.
Anđeoska tvrđava je sagrađena kao mauzolej imperatora Hadriana, u Rimu, na obali Tibra od 130. do 139. godine nove ere. Takođe je korišćena kao zatvor i Papina rezidencija.
Caracaline terme su ogromne i veoma dobro očuvane sa mnogo mozaika koji su delimično netaknuti. Caracaline terme su, kao sva javna kupatila Starog Rima, imala su tri odvojene odaje: Frigidarium (hladni bazen, Tepidarium (topli bazen) i Calidarium (vrući bazen).
Apijski put jedan je od najstarijih i strateški najvažnijih puteva koje je sagradila Rimska republika. On je spajao Rim sa Brindizijem u Apuliji, na jugoistoku Italije. Put je ime dobio po Apiju Klaudiju Slepom, rimskom cenzoru koji je 312. godine pre nove ere i započeo i dovršio izgradnju prve deonice za vreme samnitskih ratova. Put je dugačak 563 km.
Rimske Katakombe su niz grobnica koje datiraju od drugog do petog veka nove ere. Katakombe su održavane do devetog veka kada su relikvije uklonjene od strane crkve. Radno Vreme: 8.30h - 12h i 14.30 - 17h, nedeljom ne radi. Ulaz se naplaćuje 5 eura.
Senatorska palata i kip Marka Aurelija
Rimski forum je središte političkog, privrednog, društvenog, kulturnog i religioznog života drevnog Rima. Rimski forum (lat. Forum Romanum) je bio središte političkog, pravnog, privrednog, kulturnog i religioznog života drevnog Rima. Pod forumom se podrazumevaju sve zgrade, spomenici i ostaci drevnih ruševina. U vreme Rima, Forum je bio urbano mesto.
U blizini je i trijumfalna kapija Septimiusa Severusa (Arco di Settimio Severo) kao sastavni deo foruma.
Anđeoska tvrđava je mauzolej cara Hadrijana, sagrađen po njegovoj naredbi. Građena je u periodu od 135. do 139. godine, a nekada je bila obložena mramorom sa zlatnom kočijom cara prerušenog u Apolona na vrhu. Sadašnje ime tvrđava je dobila 590. godine, kada se Grguru Velikom koji je predvodio procesiju za zaustavljanje kuge ukazao anđeo koji uvlači mač u korice. Pretpostavljalo se da taj prizor označava kraj pošasti.

Galerije i pozorišta
Teatar Flaiano je jedan od najpopularnijih prostora u kojima se održavaju opere i koncerti. Teatar koristi najpopularnije klasične opere i prerađuje ih u devedesetominutni format.
Teatro dell'Opera uživa veliku popularnost kod Rimljana, pre nego što je opera sagrađena bilo je polemike o njenoj lokaciji i dimenzijama. Glavna pozitivna karakteristika ove opere je akustičnost.
Teatro Argentina Opera, u vlasništvu plamićke Sforza Cesarini porodice, otvorena je 13.tog januara 1732. sa operom Berenice od Domenica Sarra. Mesto na kome je opera sagrađena ima istorijsko značenje.
Ne možemo govoriti o Vili Borghese, a da ne pomenemo Borghese muzej i Galeriju. Galerija Borghese je podeljena u dve celine: muzej je u prizemlju i u njemu možete videti umetničke skulpture, dok se na prvom spratu u galeriji možete pogledati slike. Galerija Borgeze iziskuje neophodne rezervacije za određenu satnicu, koje verovatno mogu da vam naprave tamo gde kupite Roma Pass. To znači da nikad nije gužva, da eventualne grupe sa vodičem broje najviše troje-četvoro ljudi, i da nema toliko smisla dolaziti za najraniju grupu. Pri tome, ne smeju se unositi fotoaparati, sto znaci da se u umetnosti uživa na miru, bez škljocanja i bliceva. Villa Borghese je najlepši park uređen u maniru Engleskih vrtova, nalazi se severno od španskih stepenica i predstavlja pravu oazu u samom srcu Rima. U samom parku nalazi se jezero, statue, fontane i nekoliko galerija i muzeja.
Ipak, u galerijama nećete videti dela Mikelanđela. Mnogi umetnici su ostavili neverovatna dela u crkvama, a ulazi su svugde besplatni, i nema firentinskog prebacivanja umetnina u 'muzej katedrale'. Dela umetnika možete videti na sledećim mestima:
- Mikelanđelova dela:
1) Pijeta, u San Pjetro (tj. bazilici sv. Petra);
2) Mojsije i druge skulpture, u San Pjetro in Vinkoli, jednoj manje pristupačnoj crkvi na brdu vise Koloseuma;
3) Hrist Iskupitelj, u Santa Marija supra Minerva, potcenjenom, a prebogatom hramu u blizini Panteona;
4) trg Kampidoljo, Mikelanđelovo urbanističko-arhitektonsko postignuće;
5) Sikstinska kapela (oslikao tavanicu i oltarski zid), u produžetku Vatikanskih muzeja.
- Karavađo: Santa Marija del Popolo, San Luiđi Franceze, San Agostino, kopija u Santa Marija in Valicela;
- Bernini: Santa Marija dela Vitorija, San Sebastijano, malo i u Santa Marija sopra Minerva;
- Pjetro da Kortona: Santa Marija in Valicela (poznata i kao Kjeza Nuova)
- Pintorikio: Santa Marija in Ara Celi;
- Filipino Lipi: Santa Marija sopra Minerva.

Palate u Rimu
U najboljim palatama nalaze se važne galerije: Borgeze, Barberini, Pamfili. Izuzetak je Farneze, gde je danas francuska ambasada.
Galerija Dorija Pamfili je prelepo, ako na kraju i pomalo naporno iskustvo (6e sa ISIC-om, uključen audio-vodič).
Barberini je još jedno malo čudo Rima (samo 2.5e sa RP).
Kada govorimo o Vili Borghese, tu su muzej i galerija (vć pomenuti).

Trgovi i pijace
Campo de’ Fiori
Bučan i živopisan, ‘Il Campo’ je glavni fokus rimskog života: danju je središte mnogo voljenog bazara, dok se noću pretvara u bučni bar na otvorenom. To je vekovima bilo mesto javnih pogubljenja, a 1600. filozofski monah Đordano Bruno, koga je besmrtnim učinila statua Etore Ferari, tu je spaljen na lomači zbog jeresi. Mnoge ulice koje okružuju Il Campo nazvane su po umetnicima koji su tradicionalno živeli u njima: Via dei Cappellari (šeširdžije), Via dei Baullari (izrađivali kofere) i Via dei Chiavari (ključari).
Da Giggetto
Geto rustični enterijeri, konobari u belim sakoima, rimsko-jevrejska kuhinja – kome treba više? Probajte pržene specijalitete i uronite u predivne carciofi alla giudia a zatim sledi ukusni calamari (pržene lignje). Tokom toplijih meseci, izborite se za sto u bašti pod senkama ruševina Portico d’Ottavia.
Piazza del Popolo
Vekovima svratište javnih ekskurzija, ovaj elegantni neoklasični trg je izvanredno mesto za posmatranje ljudi. Prvobitno je izgrađeno 1538 da bi pružio grandiozan ulazak u grad – u to vreme, i vekovima ranije, bio je glavna severna kapija grada. Od tada je prilično izmenjen, najskorije od strane Đuzepe Valadiera 1823. Njegov južni deo čuvaju dve barokne crkve iz 17. veka Karla Rejnaldija, Chiesa di Santa Maria dei Miracoli i Chiesa di Santa Maria in Montesanto, dok su na severnom delu Porta del Popolo, koja je Bernini 1655.
Neptunova fontana na Piazza del Popolo
Na trgu se nalazi i nekoliko fontana, od kojih je najuočljivija Neptunova fontana. Sagrađena je 1822-23. i prikazuje boga mora Neptuna sa trozupcem, u društvu dva Tritona. Smještena je na zapadnoj strani trga i kao i druge fontane na trgu, djelo je Giovannija Ceccarinija.

Trg Piazza di Spagna
Remek delo 18.tog veka, Trg Piazza di Spagna sa svojim nepravilnim oblikom, proteže se do Pincio brda na kome se nalazi Crkva Trinita dei Monti.

Prevoz u Rimu
Rim ima dve linije metroa i plan za izgradnju treće; te dve se seku na železničkoj stanici Termini. Putanje autobusa nisu toliko transparentne, niti označene na mapama, ali je i autobuski saobraćaj vrlo kvalitetan. Na stanicama možete pročitati koji autobusi tu staju, odakle dolaze i kuda idu.
Ljudi u Rimu voze brzo, a taj utisak posebno pojačavaju vozači motora, ali brzo i koče. Uglavnom ne stanu tamo gde bi trebalo, nego na sam prelaz, pa bi valjalo biti oprezan ako ste pešak.

Restorani i barovi u Rimu
Ako se držite pravila da ne idete u restorane oko turističkih znamenitosti i izbegavate ona mesta koja imaju ispred ljude koji pozivaju goste u restoran, možete naići na odlične restorane.
Naša preporuka je restoran Campo dei Fiori na čuvenom trgu cveća.
Restoran CIRO u blizini Panteona
Jedna od preporuka je restoran La Carbonara. Atmosfera je veoma opuštena i prijatna iako na stolovima piše napomena da je poželjno pristojno ponašanje bez previše galame. Konobari su veoma ljubazni i raspoloženi za priču, a celom ambijentu poseban doživljaj daju zidovi koji su prekriveni potpisima gostiju.

Pica u Rimu
Pice su oko 8 eura, druga jela između 11 i 15 eura, a litar vina kuće između 11 do 15 eura.
Ako ogladnite dok šetate negde između Panteona i Vatikana potražite LikeAT i probajte najbolje sendviče u Rimu.

Modne radnje
Najpoznatije modne radnje smeštene su Via dei Kondoti, gde na jednom mestu izlažu Guči, Prada, Bulgari, Armani, Trusardi, Valentino… Najpoznatiji modni kreatori imaju svoje radnje i u Via Borgonjona. U Via del Korso je „La Rinascente”, jedna od retkih skupih robnih kuća u ovom gradu. Kupovina za svačiji džep je u Via Nacionale, ali dobrih radnji ima i na pijacama i u tržnim centrima, gde se može kupiti udobna, prava italijanska obuća i za 10 evra. A ima i radnji u kojima se prodaje garderoba i obuća obučena samo jednom, i to na modnim revijama. Tako možete dobiti cipele koje su nosile poznate manekenke za samo 20 evra.

Gde ima gužvi u Rimu?
Koloseum - ali sa Roma Pass, iskorišćenim jednom ili nijednom, preskačete red.
Osim Koloseum-ture, tu su Karakalina kupatila, mauzolej Cecilije Metele, vila Kvintili (a između poslednja dva, kilometri Apijskog puta, koji izgleda veoma autentično - milina za pešačenje), i ta tri su zajedno 3e, ali su jako razmaknuti.
Zatim, u sred Rima je iskopana Area sakra di Largo Arđentino, gde se vide ostaci hramova i stepenice gde je ubijen Cezar, i gomila mačaka kojima je Area sakra zvanično utočište. Nabasaćete još na Dioklecijanove terme (koje su posebna priča), Trajanove terme na Eskvilinu (ispod kojih su delovi negdašnje Neronove rezidencije, ali zatvoreni za javnost), komadić Domicijanovog stadiona, šetalište gde je bio Cirkus Maksimus, Avgustov mauzolej koji je nedostupan zbog iskopavanja, a za muzejsko iskustvo antičkog Rima imate Nacionalni muzej Rimljana, koji međutim nije prioritet kada ste u Rimu.

Aerodrom
Fiumicino ili Leonardo da Vinci International Airport (FCO) kako mu glasi zvanično ime je najveći aerodrom u Italiji sa više od 38 miliona putnika godišnje i nalazi se na površini 15 kvadratnih kilometara!
Aerodrom je baza nacionalne italijanske avio kompanije Alitalia, a na top listi je među 30 najprometnijih aerodroma na planeti (šesti u Evropi).